Amédée Jaubert’in Elements De La Grammaire Turke’ü

Abstract

17. yüzyılda Jaubert tarafından hazırlanmış olan gramer kitabı Elements de la Grammaire Turke Avrupa dillerinin Türkçeyle olan münasebetine ışık tutan eserlerden biridir. Latin harfleriyle yazılan bu eserdeki çalışmada ilk olarak müellif, içerik ve üslup hakkında bilgi verilmiştir. Daha sonra ise eser ayrıntılı bir şekilde çözümlenmiştir. Müellif esere Uyarı (5.-9. s.) ve Giriş (11.-15. s.) ile başlayarak eseri üç bölümde nihayete erdirmiştir. Eserin 1. bölümünde (17. s.) alfabe, isimler, sayılar ve zamirler; 2. bölümünde (87. s.) fiiller, edatlar, zarflar, bağlaçlar ve ünlemler; 3. bölümünde (211. s.) sentaks, kelimelerin ilişkilerine uyacak şekilde seçilen isimlerin ve işaretlerin düzeni ve fiiller üzerine genel örnekler kaleme alınmıştır. Eserde bu bölümler dışında ek (223. s.), diyaloglar (229. s.), kelimeler (269. s.) ve atasözleri (335. s.) metni kaleme alınmıştır. Hazırlanan bu çalışma ile 17. yüzyılın Türkiye Türkçesinin söz varlığı, ses, biçim, cümle yapısı ve müellifin kimliği gün yüzüne çıkarılmaya çalışılmıştır.

Elements de la Grammaire Turke is one of the works which shed light on the relation of European langues with Turkish. In this work written in Latin letters, information was given about the author, content and wording. Then the work was solved in detail. The author completes his work in three chapters, beginning with the Warning (5.-9. p.) and Introduction (11.-15. p.). Alphabet, nouns, numbers and pronouns in chapter first of the work (17. p.); verbs, prepositions, adverbs, conjuctions and interjection in chapter second (87. p.); syntax, the order of names and signs to match the relations of word and general examples on verbs in chapter third (211. p.) has been received. In addition to these chapters, The Additions (223. p.), The Dialogues (229. p.), The Words (269. p.) and The Proverbs (335. p.) were written in the work. This study was prepared 17th century of Turkey Turkish with phonetics, morphology, syntax and personality of the author have been tried to evaluate.