Abdullah Cevdet Düşüncesinde Ahlak

Abstract

Arapça ‘hulk’, Yunanca ‘ethos’, Latince ‘moralitas’ kelimelerine karşılık gelen ahlak; basit anlamı ile toplumdaki bireylerin davranışlarını düzenleyen, iyi davranışlarda bulunup kötü davranışlardan kaçınılması gerektiğini savunan, dönem dönem farklılık gösteren ve akıl-fikir sahibi insana özgü bir değerdir. Peki, ahlakın kaynağı nedir? Bununla ilgili olarak çeşitli fikirler beyan edilmiş olsa da üzerinde en çok durulan görüşler, ahlakın; dine dayalı olması, akıl ve mantık kökenli olması, sosyoloji, psikoloji, antropoloji gibi bilimlerle temellendirilmiş olmasıdır. Abdullah Cevdet’e göre ahlak, dini yargılardan ayrıştırılıp sosyoloji, antropoloji, felsefe gibi bilim dalları ile desteklenerek, aklın ve mantığın temel alındığı, toplum menfaatlerinin gözetildiği bir değer haline getirilmelidir.

Moral, in Arabian ‘hulk’, in Grek ‘ethos’, in Latin ‘moralitas’ is a value that has the meaning of regularing the behaviours of people in society, defending the necessity of good behaviours rather than bad ones, differentiaring from time to time and being proper to person who has common senses simply. All to soon, what is the source of Moral? Although various thoughts have been stated, the most emphasized thought is that Moral is prediceted on Religion, it has its origins in Wisdam and Logic, and it is grounded in sciences like Sociology, Psyhology, Anthropology. According to Abdullah Cevdet, Moral should became a value that is separated from Religion with the support of some sciences like Sociology, Psychology and Anthropology, it should be based on wisdom and logic and should protects social benefits.