BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI’NIN SON YILINDA ORTA DOĞU’DA CEPHE GELİŞMELERİ VE MUSTAFA KEMAL

Abstract

Birinci Dünya Savaşı’nın kaybedenleri arasında yer alan OsmanlıDevleti’nin terk etmek zorunda kaldığı bugünkü Orta Doğu toprakları, günümüzdehâlâ dünya siyasetinin gündemindeki ilk sırayı koruyan gelişmelere sahneolmaktadır. Görünen odur ki gelecek yılların da en önemligelişmeleri bu bölgede yaşanacaktır. Bu çalışmanın amacı; savaşın son yılında OrtaDoğu cephelerinde yaşanan ve Osmanlı ordularının hezimete uğradığı muharebelerihatırlamak, o döneme kadar İtilaf Devletlerince gerçekleştirilenhazırlıkları ve yapılan planları tekrarlayıp, Mustafa Kemal’in tercih ettiğistratejik kararların uygunluğunu ortaya koymaktır. Çalışmanın yöntemi olarak;başta askeri kaynaklar olmak üzere konu hakkındaki eserlerin incelenmesi,sonuca etki eden durumların mukayeseli şekilde açıklanması ve gelişmelerin kısabir derleme şekline sokulması tercih edilmiştir. Savaşın başlamasından önce İngiltere ve Rusya ile ittifak arayışınagiren ancak kabul görmeyen Osmanlı Devleti, İttihat ve Terakki yönetiminin detercihi olan Almanya ile ittifak ve gizli iş birliği anlaşması yapmak zorundakaldı. Askeri yapılanma anlaşması gereği ordunun yönetiminin deAlman generallerine bırakılması, Türk subaylarının hoşnutsuzluğuna nedenolmuştu ancak seferberlik ilanından itibaren emredilen cephelerde askerleriyleberaber fedakârca mücadele etmelerine rağmen, savaş sonunda kaçınılmaz hale gelenyenilgiden kurtulamadılar. Başından beri olumsuz koşulları ve muhtemel sonucutüm yetkililere aktarmasına rağmen dikkate alınmayan Mustafa Kemal, ciddikayıplarla savaşı bitiren Yıldırım Ordular Grubu’nun çekilenunsurlarını toplayarak İngiliz ilerleyişini, ateşkes öncesinde Halep kuzeyinde durdurmayı başarmıştır.