MUHASEBE DENETİMİNDE BENFORD KANUNU VE ÖLÇEKTEN BAĞIMSIZLIK YÖNTEMİNİN TEST EDİLMESİ

Abstract

Benford Kanunu,sayıların belirli hanelerinde her bir rakam için rakamların rastlanmaolasılıklarını öngören bir matematik kuralıdır. Benford Kanunu, muhtemelhataların, potansiyel hilelerin veya diğer düzensizliklerin bulunmasınoktasında denetçilere uygulaması basit ve etkin bir yol sağlamaktadır.Araştırmacı, rakamsal analiz yolu ile incelediği verilerin rakamsaldağılımlarına bakarak söz konusu verilerin şüpheli olup olmadığı hakkında fikirsahibi olabilmektedir.Araştırma BenfordKanunu’nun ölçekten bağımsızlık özelliğinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.Çalışmada basamak dağılımı analizi için sayısal analiz testleri ve istatistikiuygunluğu ölçmek için ortalama mutlak sapma testi kullanılmıştır. Söz konusutestler Türkiye’de kimya sektöründe faaliyet gösteren bir şirketin para birimiTürk Lirası olan satış faturalarından oluşan veri kümesine uygulanmıştır.Araştırma kapsamında veri kümesinin para birimi, 2018 yılı ortalama Dolar/Türk Lirasıkuru ile Türk Lirası’ndan Dolar’a çevrilmiştir, yani ölçeği değiştirilmiştir. Analizsonucunda ölçeği değiştirilmiş veri kümesinin Benford dağılımına uyum anlamındaorijinal veri kümesi ile aynı karakteristik yapıya sahip olduğu görülmüştür.Sonuç olarak, veri kümesinde şüphe uyandıran bir durum varsa Benford Kanunu’nunbu durumu ölçeğe bağlı kalmaksızın tespit edebileceği belirlenmiştir.