AFETTEN ETKİLENEN DEVLETİN İNSANİ YARDIMLARA KEYFİ OLARAK RIZA GÖSTERMEMESİ SORUNU: ULUSLARARASI HUKUK AÇISINDAN MYANMAR NARGİZ KASIRGASI ÖRNEĞİ

Abstract

Doğal afetlerin, insan yaşamına ciddi zararlar vermesi olgusu yeni değildir. Kasırga, deprem gibi doğal afetler on binlerce kişinin hayatını kaybetmesine yol açabilmekte ve bu durum devletlerin insan hakları yükümlülükleri bağlamında bazı tartışma konularını gün yüzüne çıkarabilmektedir. Ayrıca afet olaylarında devletin ne gibi sorumluluklarının olduğu meselesi de son yıllarda uluslararası afet hukuku konularında çeşitli çalışmaların yapılmasına da neden olmuştur. Özellikle Myanmar’da 2008 yılında meydana gelen Nargiz Kasırgası sonrasında, söz konusu devletin hükümetinin insani yardım taleplerine keyfi olarak rıza göstermemesi neticesinde, afet olaylarında devletlerin ne gibi davranışlarda bulunmak durumunda oldukları tartışma yaratmıştır. Buna mukabil, 2016 yılında Uluslararası Hukuk Komisyonu’nun “Afet Olaylarında Kişilerin Korunması Hakkında Taslak Maddeler” metninin çalışmasını bitirmesi de konu hakkındaki ilgiyi artırmıştır. Bu makalede, belirtilen söz konusu hususlar bağlamında Myanmar Nargiz Kasırgası sonrasında Myanmar yönetiminin insani yardımlara rıza göstermemesi sorunu uluslararası hukuk normları bağlamında incelenecektir. İnceleme bakımından ise özellikle devletlerin insan hakları yükümlülüklerine ve son zamanlarda inceleme konusu haline gelen koruma sorumluluğu kavramına ağırlık verilecektir.

The phenomenon of harmful impacts of natural disasters to human life is not new. The natural disasters such as hurricane and earthquake may cause loss of life of tens of thousands of peoples and this situation brings to light some discussion themes about the human rights obligations of states. Likewise, the subject of what types of obligations the states have in the case of disasters inspires making several studies within international disaster law in recent years. Especially, the arbitrary withholding of consent of Myanmar government after the Cyclone Nargis in 2008 sparked a debate about which acts states are obliged to do in the case of disasters. On the other hand, the concluding of the text of “the Draft Articles on the Protection of Persons in the Event of Disasters” by the International Law Commission in 2016 fostered interest on this subject. In this paper, the issue of the withholding of consent of Myanmar administration to humanitarian assistance after the Cyclone Nargis will be examined in the context of the norms of international law. It will be concentrated on human rights obligations of states and responsibility to protect that becomes subject of study in recent times.