Lozan antlaşması’nın ahâli gazetesine yansımaları

Abstract

Ahâli gazetesi, Mehmet Behçet Perim tarafından Millî Mücadele Dönemi başlarında önce Edirne’de; Edirne’nin Yunanlılar tarafından işgali üzerine de Bulgaristan’da yayımlanmıştır. Gazetenin 1920– 1924 yıllarına ait olan 126 nüshası Sofya Milli Kütüphanesi’ndedir. Mehmet Behçet Bey, gazetenin sahibi ve başyazarı olarak Ahâlî gazetesinde yer alan yazıları ile Millî Mücadeleyi yakından takip etmiş Türkiye’de meydana gelen olayları en kısa zamanda okuyucularına ulaştırmaya çalışmıştır. Gazetede yer alan diğer haberler bazen yerli ve yabancı gazetelerden bazen gazetenin Ankara temsilcisinden bazen de Mehmet Behçet Bey’in çeşitli yerlerdeki arkadaşlarının gazeteye yolladıkları mektuplardan hazırlanmıştır. Ayrıca gazete aracılığı ile Bulgaristan’daki Türkler, Millî Mücadele ve Bulgaristan’daki haklarının kazanılması konusunda bilgilendirilmeye çalışmıştır. Türkiye’nin Millî Mücadeleyi kazanmasının ardından Ankara Hükümeti’nin Lozan Konferansına giden süreci, Lozan’daki görüşmeleri ve Lozan Barış Antlaşması gazetedeki yerini almıştır. Konu ile ilgili haberlerin bir kısmı İstanbul basınından bir kısmı yabancı basından alınırken Ahâlî gazetesi yazarlarının yorumları dikkat çekicidir. Çalışmamızda bu dönemi Bulgaristan’da yaşayarak gözlemlemiş olan bir gazetecinin gözünden Ahâli gazetesine yansımalarını anlatmayı amaçladık. Bu doğrultuda Ahâli Gazetesinin konu ile ilgili 27 nüshası incelenerek Lozan Konferansı ve Lozan Barış Antlaşmasına giden süreç gazetede yer alan haberlere göre değerlendirilmiştir.

The Ahali newspaper was first published in Edirne by Mehmet Behcet Perim. During the Greek occupation of Edirne, he moved the newspaper headquarters to Bulgaria. 126 issues of the newspaper (1920–1924) are currently in Sofia National Library in Bulgaria. Mehmet Behcet Bey was the owner and the editor-in-chief of the Ahali newspaper. He followed the news in Turkey and reported it to the readers. The news articles are collected together through the Ankara representative of the newspaper or through the letters sent to the newspaper by friends of Mehmet Behcet Bey. The newspaper had the mission to make the Turkish minority in Bulgaria aware of their rights and provide information about the National Struggle. The Lausanne Conference period and the agreement were followed closely and reported to readers through sharing the news from foreign news agencies as well as the commentaries of the staff writers. Through analyzing 27 issues of the Ahali newspaper, this study sheds light onto the Lausanne Conference and the treaty through the eyes of a Turkish journalist located in Bulgaria at the time.