ÖRGÜTLERDE OLUMSUZ DURUMLARIN İFŞA EDİLMESİ VE ÖRGÜTSEL İLETİŞİM İLİŞKİSİ

Abstract

Örgütlerde karşılaşılan olumsuz durumların çalışanlarca ifşa edilmesi (whistleblowing), söz konusu olumsuz durumların ortaya çıkarılmasını sağlayan ve örgütü potansiyel tehlikeler karşısında uyaran pro-aktif bir örgütsel davranış olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışma, çalışanların örgütlerdeki çeşitli olumsuz durumları ifşa etme eğilimi ile örgütsel iletişim tatmini arasındaki ilişkiyi, içsel ifşa etme (örgütteki olumsuz durum/davranışların örgüt içindeki yetkili kişi ya da mekanizmaya bildirilmesi) ve dışsal ifşa etme (örgütteki olumsuz durum/davranışların örgüt dışındaki yetkili makamlara bildirilmesi) ayrımına odaklanarak araştırmaktadır. Araştırmaya konu olan örneklem Kırklareli ilinde çeşitli örgütlerde çalışan 1.012 kişidir. Analiz sonuçları, örgütsel iletişim tatmini ile içsel ifşa etme eğilimi arasında pozitif, dışsal ifşa etme eğilimi arasında ise negatif yönlü anlamlı bir ilişki ortaya koymuştur. Ayrıca, iletişim tatmini ile olumsuz durumların ifşa edilmemesi arasında da negatif yönlü bir ilişki tespit edilmiştir. İşyerinde karşılaşılan olumsuz durumları ifşa etme durumunda örgütten beklenen olumsuz geri-dönüt algısı ile ifşa etmeme ve dışa ifşa etme eğilimi arasında anlamlı pozitif yönlü bir ilişki saptanmıştır. Benzer olarak; olumlu geri dönüt algısı arttıkça içe ifşa etme eğiliminin arttığı belirlenmiştir. Çalışma bulgularımız etkin örgütsel iletişimin, örgütteki etik dışı/yasa dışı olumsuzlukların düzeltilmesine imkan tanıyan ve örgütün imajının zedelenmesine engel olan içsel ifşa etme davranışına yönelttiğini ortaya koymuştur.

Whistleblowing, the act of speaking out about wrongdoing in the workplace, is considered to be a pro-active organizational behavior which warns potential pitfalls and helps prevent further damage to the organization. Prior researches on whistleblowing suggest that individuals' whistleblowing intentions might be influenced by organizational variables such as communication climate. Thus, this study examined the relationship between whistleblowing and organizational communication satisfaction by focusing on the divide between internal (reporting wrongdoing to an authority within the organization) and external whistleblowing (reporting wrongdoing to an outside agency). Data were obtained from a representative sample of 1,012 employees from various organizations in Kırklareli, Turkey. Communication satisfaction was positively associated with internal whistleblowing, whereas negatively associated with external whistleblowing and non-whistleblowing. Participants who perceived their organizations as non-supportive of whistleblowing preferred external whistleblowing channels more than the employees with the perception of supportive organizations. The findings suggest that creating an effective organizational communication system would encourage a whistleblower to report wrongdoing internally, which in turn would help correcting the wrongdoing internally without causing damage to the organization's reputation.