Edebiyat ve İdeoloji İlişkisi Bağlamında Salambi Romanı

Abstract

Edebiyat ve ideoloji ilişkisine verilebilecek en belirgin örnek Marksist ve Leninist ideoloji çerçevesinde gelişen Sovyet edebiyatı olacaktır. 1934 yılında düzenlenen Birinci Sovyet Yazarlar Birliği Kongresiyle ilkeleri belirlenen Marksist edebiyat temelinde gelişen Sovyet edebiyatı, ideoloji eksenli bir edebiyatı esas kılar. Dönemin yazarları, angaje bir edebiyat oluşturmaya sevk edilmiş ve ideolojinin yansıma alanı olarak edebiyat, dönemin politik havasını aktarma noktasında araç görevi görmüştür. Bu bağlamda o dönemin edebî eserleri, genel itibariyle Sovyet gerçekçiliğini ve Sovyet ideolojisini olumlayan bir çizgide oluşturulmuştur. Özellikle Sovyetler Birliği’ni derinden etkileyen tarihî ve politik olaylardan birisi olan İkinci Dünya Savaşı, eserlerde yaygın bir tema olarak kullanılmış; Sovyet kahramanlığı, fedakârlığı, vatanseverliği vurgusu; eserlerin odak noktasını oluşturmuştur. Bu ideolojik vurgu, edebî eserlerde özellikle kadın bağlamında işlenmiştir. Eli silah tutan her erkeğin cepheye gitmesi ile geride kalan kadınlar, hayata birkaç kat daha güçlü tutunmak zorunda kalmıştır. Çuvaş romanının önde gelen eserlerinden olan Salambi, Çuvaş Türkçesinden Türkiye Türkçesine aktarılan ilk romandır. Eserde savaş izleği, cephe gerisinde kalan hayatlara yansıması bağlamında işlenir. Bu makalede Salambi romanı, edebiyat ve ideoloji ilişkisi bağlamında incelenecektir. Bununla birlikte savaşın etkilerini bir aşk hikâyesi ekseninde işleyen yazarın politik söylemi değerlendirilecektir.

The most prominent example of the relationship between literature and politics would be Soviet literature which developed within the framework of Marxist and Leninist ideology. Soviet literature, which developed on the basis of Marxist literature whose principles were determined by the First Congress of Soviet Writers Union in 1934, made an ideology- driven literature essential. The authors of the period were encouraged to form an engaged literature, and literature, as the reflection area of ideology, served as a means of transmitting the political atmosphere of the period. In this context, the literary works of that period were generally formed in a line affirming Soviet reality and Soviet ideology. World War II, which was one of the historical and political events that affected the Soviet Union, was used as a common theme in the works. This ideological emphasis is emphasized in literary works, especially in the context of women. With every man holding a gun to the front, the remaining women had to hold on to life several times stronger. Chuvash novel as being one of the most powerful examples from Turkey as Turkish Chuvash also carries the distinction of being the first novel translated into Turkish Salambina novel, the survivors of the war is one of the novel processes through life. In this article, the Salambi novel willbe examined in the context of the relationship between literature and ideology, and the political discourse of the author, who deals with the effects of war on a love story.