Galata Mevlevihanesi Mezartaşları (Katalog-Değerlendirme)

Abstract

İş bu tez çalışması, miladi XIII. yüzyılın ikinci yarısında kurulduğu ve yayılmaya başladığı kabul edilen hazreti Mevlana'ya ithafen "tarîkat-ı 'aliyye-yi Mevlevîye, tarîkat-ı 'aliyye-yi hazret-i Mevlânâ, tarîkat-ı hazret-i Mevlevîye" olarak bilinen tarikatın İstanbul'daki ilk sistemli yapısı sayılabilecek Galata Mevlevihanesi'nin mezar taşlarını konu edinmektedir. XVII. yüzyıldan sonra devlet müessesesi haline geldiği kabul edilen tarikatın, merkezi Konya olmasına rağmen İstanbul Mevleviliği, Konya dergâhının yenileşme hareketlerine muhalif duruma düşmesi sonucu önemini artırmıştır. Bu tarikata dair elimizde kalan kaynak grupları arasında yer alan ve çalışmaya konu olan Galata Mevlevihanesi mezar taşları, tarikatın literatürü gibi kaynak grubu arasında olması bakımından önem arz etmekte, söz konusu dergâh ve İstanbul Mevleviliğinin de hafızası konumundadır. Çalışmada, mezar kitabeleri penceresinden dergâh hakkında bir fikir edinme ve kaybolma tehlikesi bulunan kitabelerin literatüre kazandırılma gayesi ve değerlendirme safhasıyla da bu alanda yapılan çalışmalara katkı sağlamak amaçlanmaktadır.

The subject of this dissertation is Galata Mawlawilodge gravestones. The Mawlawi order: "tarîkat-ı 'aliyye-yi Mevlevîye, tarîkat-ı 'aliyye-yi hazret-i Mevlânâ, tarîkat-ı hazret-i Mevlevîye" was established and spread in the second half of XIII. Century and the Galata Mawlawilodge can be considered as the first systematic structure of the order in the capital: İstanbul. It is accepted that the order's bonds with the state became official after the XVII century and although the center of the tariqah was in Konya; İstanbul mawlawiyyah increase dits significance since Konya mawlawiyya built an opposition to reforms and fell fromits prestigious position. Galata Mawlawilodge tombstones which are scrutinized in this study are one of the historical sources left from a for ementioned sufi order. The tombstones are as important as other literary sources of the order/tariqah since they are like recorded memory of the lodge and İstanbul mawlawiyya. In the study, it is aimed to gain an idea about the lodge from the aspect of tombstone inscriptions as well as recording this source to literature again stany danger of damage or disappearance and contributing to further researches with the evaluations of these sources.