Riskten Korunma Muhasebesi Kapsamında Etkinlik Şartının Tespiti: Rasyo Analizi Yöntemi Uygulaması

Abstract

Belirsizliğin hüküm sürdüğü bir çevre; karar alma, alınan kararları uygulama ve sonuçlarına katlanma konusunda riskler almaya yöneltmektedir. İktisadi fayda sağlayan işletmelerde faaliyet gösterdikleri dönemler boyunca birçok finansal riske maruz kalmakta ve sürekliliklerini sağlamak için önlemler alma yoluna gitmektedir. İşletmelerin riskten korunma işlemleri yapmaları ve bunları riskten korunma muhasebesine konu etmesi işletmelerin geleceği ile ilgili bilgi kullanıcılarına öngörü imkânı sunmaktadır. Elde edilen öngörünün güven ya da güvensizlik kanaatine dönüşmesi ise riskten korunma işleminin etkin olup olmadığı ile ilişkilidir. Buradan hareketle çalışmada, riskten korunma muhasebesini uygulayan mevduat bankalarının yıllara göre riskten korunma amaçlı türev ürün kullanım oranlarındaki gelişimin ve riskten korunmada sağlanması beklenen etkinlik düzeyinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Türkiye'de faaliyet gösteren mevduat bankalarının 2014-2018 yılları arasındaki konsolide finansal tabloları bağımsız denetçi raporlarının incelendiği araştırmada etkinlik ölçümünde rasyo analizi tekniğinden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgular neticesinde, yıllara göre kur ve faiz düzeylerinde yaşanan artışların riskten korunma muhasebesinin kullanım oranlarını da artırdığı tespit edilmiştir. Etkinlik testi sonuçlarına göre ise istenen etkinlik düzeyi içinde bulunmada en başarılı olan mevduat bankalarının Akbank T.A.Ş.,QNB Finansbank A.Ş. ve Türkiye İş Bankası A.Ş. olduğu ve Türkiye Garanti Bankası A.Ş.'nin aynı başarıyı gösteremediği tespit edilmiştir.

A business environment where uncertainty prevails; leads to take risks in decision making, implementing the decisions taken and folding the results. Businesses that provide economic benefits are exposed to many financial risks and take measures to ensure their persistence during the periods in which they operate. The fact that the companies make hedging transactions and subject them to hedge accounting provides the possibility of estimation to the users about the future of the enterprises. The conversion of the estimation into confidence or insecurity is related to whether the hedging process is effective or not. In this study, it is aimed to determine the improvement in the utilization rates of deposit banks which applying the hedge accounting and the level of effectiveness expected to be provided in hedging. The deposits banks which operating in Turkey were examined between 2014-2018 years of the annual report and the ratio analysis were utilized in the effectiveness measurement. As a result, it is determined that the increase in the exchange rate and interest rates increased the utilization rates of hedge accounting. According to the results of the effectiveness test, Akbank, QNB Finansbank and Türkiye İş Bankası are the most successful deposits banks in the desired level of effectiveness and it was seen that Türkiye Garanti Bank was determined not show the same success.